Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik’te önemli değişiklikler yapıldı. Ticaret Bakanlığı’nın yaptığı değişiklikler Resmi Gazete’de yayımlandı. İkinci el otomobil ticaretinde garanti süresi ve kapsamından, yetki belgesine, ekspertiz sorumluluğundan 6 ay 6 bin kilometre şartına kadar detaylar yönetmelikte yer aldı.
Türkiye’de motorlu kara taşıtı ticareti yapan işletmeleri ilgilendiren yönetmelik sil baştan yeniden yazıldı. Suistimallerin önüne geçilmesi için yapılan düzenlemeler kapsamında garanti kapsamına giren hususlar, ekspertizlerin sorumlulukları, bayilerin fiyatları sabitlemesi gibi değişiklikler yapıldı. Yapılan düzenlemeyle birlikte oto galerilerinin iş yeri açma ve çalışma ruhsatının bulunmasına ilişkin madde kaldırıldı ve böylece oto ticaret merkezleri yerine herhangi bir dükkanda otomobil ticareti yapılabilecek.
YETKİ BELGESİ DETAYI
Sadece galericilere verilen yetki belgesine yönelik kesin kural getirildi. Yetki belgesi olmadan ticari faaliyet kapsamında ikinci el motorlu kara taşıtı pazarlama veya satışı yapılamayacak. Bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışı yapılması halinde, aksi Ticaret Bakanlığı’nda tespit edilmedikçe her bir satış ticari faaliyet kabul edilecek.
Yetki belgesi, işletmenin bulunduğu yerdeki il müdürlüğü tarafından Bilgi Sistemi üzerinden verilip, yenilenip ve iptal edilecek. Yetki belgesinde asgari olarak, MERSİS numarası ve MERSİS’e kayıtlı işletme adı ve adresi ile ticaret unvanına veya ESBİS’e kayıtlı işletme adı ve adresi ile işletme sahibinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarasına veya yabancı kimlik numarasına yer verilecek. Yetki belgesi, her bir işletme için ayrı ayrı düzenlenecek ve devrolmayacak.
YETKİ BELGESİ KİMLERE VERİLECEK?
Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olunması, meslek odasına kayıtlı olunması, meslek odası ve vergi kayıtlarındaki faaliyet konuları arasında ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretinin bulunması, yetki belgesi başvurusunda bulunan alım satım sorumlusunun on sekiz yaşını doldurmuş olması, en az lise mezunu olması, iflas etmemiş veya iflas etmiş olsa bile 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre itibarının yerine gelmiş olması, kasten işlenen suçlardan dolayı beş yıldan fazla kesinleşmiş hapis cezası almamış veya devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, milli savunmaya ve devlet sırlarına karşı suçlar ile casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörizmin finansmanı, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı veya haksız mal edinme, işkence, cinsel saldırı ve çocukların cinsel istismarı suçlarından hüküm giymemiş ya da ticaret ve sanat icrasından hükmen yasaklanmamış olması, seviye 5 mesleki yeterlilik belgesine sahip olması gerekecek.
DİSTRİBÜTÖRLERE DÜZENLEME
Distribütörlerin haksız ticari uygulamaları ve yükümlülükleri kapsamında, distribütörlerin, yetkili satıcıların ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan faaliyetleri haksız ticari uygulama olarak kabul edilecek.
Distribütörler, yetkili satıcıyı bir ay içinde son üç yıllık satışlarının aylık ortalamasından fazla taşıt almaya zorlamak, fatura tarihinden sonra taşıt fiyatında artış yapmak veya taşıtı on beş gün içinde yetkili satıcıya teslim etmemek, taşıt satışını, kendisinin veya bir başkasının mal veya hizmetini alma şartına bağlamak, yetkili satıcının taşıt satışlarına ilişkin kampanyalardan faydalanmasını diğer ürün ve hizmetlerin satışı, fiyat indirimi, yetkili satıcının kâr marjının kısıtlanması ve taşıt satış kotası gibi şartlara bağlamak, distribütörler, tavsiye edilen taşıt satış fiyatının elektronik ortam üzerinden erişilebilir olmasını sağlayacak.
FİYAT SABİTLENECEK
Yetkili satıcıların yükümlülüklerinde de değişikliğe gidildi. Tescilsiz motorlu kara taşıtına ilişkin vergilerin alıcı tarafından ödendiği andan itibaren taşıtın satış fiyatını arttırmamak ve alıcıya taşıt fiyatını sabitleme hakkını bildirmek, alıcının vergileri ödediği tarihten itibaren on beş gün içinde taşıtı alıcıya teslim etme şartı bulunacak.
Motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edilen iş yerinde sigorta, finansman, aksesuar, yedek parça satışı, servis ve satış sonrası hizmetler gibi faaliyetler dışında ticari faaliyette bulunulmayacak.
EKSPERTİZ RAPORLARI
TSE hizmet yeterlilik belgesine sahip ekspertiz işletmesi bulunmayan illerde faaliyet gösteren işletmeler hariç olmak üzere, işletme tarafından, tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıt satışlarından önceki on gün içinde ekspertiz raporu alınacak. Ekspertiz raporu ücreti, satış işleminin alıcıdan kaynaklanan bir nedenle gerçekleşmemesi durumunda alıcı, diğer hallerde işletme tarafından ödenecek.
Ekspertiz raporu, ilgili standarda göre verilen TSE hizmet yeterlilik belgesi bulunan ekspertiz işletmeleri tarafından düzenlenecek. Üç nüsha düzenlenen raporun iki nüshası satıcı işletmeye verilecek. Rapor, satıcı işletme ile ekspertiz işletmesi tarafından en az beş yıl süreyle saklanacak.
Model yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin üzerindeki taşıtlar için ekspertiz raporu alınması zorunlu olmayacak.
Ekspertiz raporunda asgari olarak, taşıtın markası, ticari adı, cinsi, tipi, model yılı ve kilometresi, ekspertiz raporunu düzenleyen ticari işletmenin hizmet yeterlilik belgesi ve MERSİS numaraları ile MERSİS’e kayıtlı ticaret unvanı ve işletme adı veya ekspertiz raporunu düzenleyen esnaf ve sanatkâr işletmesinin hizmet yeterlilik belgesi numarası ve ESBİS’e kayıtlı işletme adı ile işletme sahibinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası veya yabancı kimlik numarası, ekspertiz raporunu alan işletmenin yetki belgesi numarası ile MERSİS numarası, MERSİS’e kayıtlı ticaret unvanı ve işletme adı veya ESBİS’e kayıtlı işletme adı, işletme sahibinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası veya yabancı kimlik numarası, ekspertiz raporunu alan işletmenin yetki belgesinin bulunmaması durumunda, yetki belgesinin bulunmadığı hususu, TSE’nin ilgili standardı ile belirlenen diğer hususlar yer alacak.
EKSPERTİZLER SORUMLU TUTULACAK
Ekspertiz işletmesi, ekspertiz raporundaki bilgilerin taşıtın gerçek durumunu yansıtmamasından sorumlu olacak. Taşıtın gerçek durumuna aykırı ekspertiz raporu düzenleyen ve Ticaret Bakanlığı’nda yapılan uyarıya rağmen aynı takvim yılı içinde bu aykırılığı tekrarlayan ekspertiz işletmesinin hizmet yeterlilik belgesi Bakanlıkça yapılan bildirim tarihinden itibaren on gün içinde TSE tarafından iptal edilecek. Hizmet yeterlilik belgesi iptal edilen ekspertiz işletmesine ve ekspertiz işletmesinin sahibi ile işletmeyi temsile yetkili olanların sahibi veya temsile yetkili olduğu diğer ekspertiz işletmelerine iptal tarihinden itibaren bir yıl süreyle yetki belgesi verilmeyecek. Aldatıcı ve yanıltıcı ekspertiz raporları ile ilgili olarak tüketicilerin 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun ayıplı hizmete ilişkin hakları saklı tutulacak.
Bakanlık, TSE hizmet yeterlilik belgesine sahip işletme sayısını ve taşıt türleri itibarıyla ekspertiz hizmetinin yaygınlaşmasını dikkate alarak ekspertiz raporu alma zorunluluğu bulunan diğer araç sınıflarını, ekspertiz raporunda yer verilecek diğer bilgileri, TSE hizmet yeterlilik belgesi verilecek ekspertiz işletmelerinde ve bu işletmelerde çalıştırılan kişilerde aranan nitelikleri, ekspertiz raporu düzenleyenlerin yükümlülük ve sorumluluklarını, hizmet yeterlilik belgesi ile ekspertiz raporu ücretinin üst sınırını ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile üst meslek kuruluşlarının görüşünü alarak belirlemeye yetkili olacak.
İKİNCİ EL OTOMOBİLDE GARANTİ İŞLEMLERİ
Model yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin altında olan ve tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıtların motor ve şanzımanı ile elektrik ve elektronik sistemleri, satış tarihinden itibaren üç ay veya beş bin kilometre işletmenin garantisi altında olacak. Üretici tarafından yenilenmiş ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında garanti, satış tarihinden itibaren bir yıl veya yirmi bin kilometre olarak belirlendi. İşletme, garanti kapsamına giren hususları sigorta yaptırmak suretiyle karşılayabilecek.
Motor, şanzıman ile elektrik ve elektronik sistemleri gibi parçalarda garanti süresi veya kilometresi içinde meydana gelen arızalar azami kırk beş iş günü içinde giderilecek. Bu sürenin tespitinde taşıt sahibinin arızalı taşıtı işletmeye teslim ettiği tarih veya ilgili il müdürlüğüne yazılı başvurusu üzerine il müdürlüğünce işletmeye yapılan bildirim tarihi dikkate alınacak. İl müdürlüğüne yapılan başvuruya, satış sözleşmesinin bir örneği ile arızaya ilişkin belgeler eklenecek. Arızanın giderilmesine ilişkin masraflar işletmeye ait olacak.
Garanti süresi veya kilometresi içinde arızalanan taşıtın işletmeye veya işletmenin belirleyeceği onarım noktasına teslim edilmesi halinde işletme tarafından, arızalı taşıtın teslim alındığına dair iki nüsha belge düzenlenerek bir nüshası taşıt sahibine teslim edilecek. Bu belgede asgari olarak; taşıtı teslim edenin adı, soyadı ve imzası, taşıtı teslim alanın adı, soyadı ve imzası, taşıta ilişkin şikâyet ve talepler, taşıtın markası, ticari adı, cinsi, tipi ve model yılı, taşıtın arıza bildirim ve işletmeye teslim tarihi yer alacak. İşletmeler belirtilenlere ilave garantiler verebilir.
GARANTİSİ DEVAM EDEN ARAÇLARA GARANTİ SÜRESİ VERİLEMEYECEK
6502 sayılı Kanunun 56’ncı maddesi kapsamında üretici veya ithalatçı garantisi devam eden taşıtlar hakkında işletmelere garanti verme zorunluluğu olmayacak.
GARANTİ KAPSAMINA NELER GİRMEYECEK?
Model yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin üzerindeki taşıtlar, satış sırasında alıcı tarafından bilindiği işletme tarafından belgelendirilen arıza ve hasarlar, ekspertiz raporunda belirtilen arıza ve hasarlar, taşıtın olağan kullanımı nedeniyle kayışlar, egzoz, amortisör, debriyaj, ön dişli takımı, fren balataları ve pabuçları, diskler, contalar gibi parçalarda meydana gelen aşınma ve yıpranmalar, garanti kapsamındaki bir parçada meydana gelen arızanın doğrudan sonucu olarak hasar görmedikçe veya zayi olmadıkça; bujiler, katalitik konvertörler, hava filtresi, yağ filtresi, yakıt filtresi, cam silecek lastikleri, klima devresinin doldurulması için kullanılan maddeler, ilave edilen yağlar, soğutma sıvıları, fren sıvıları ve diğer katkı maddeleri, garanti kapsamındaki bir parçada meydana gelen arızanın doğrudan sonucu olarak hasar görmedikçe veya zayi olmadıkça, koltuk aksesuarlarının temizlenmesi ve onarılması dâhil olmak üzere kaportanın ve kabinin olağan bakımı için yapılan masraflar, kaporta işleri, süslemeler, paspas, lastikler, jantlar, akü, farlar, park lambaları, camın ve farların kırılması veya çatlaması, parça değişimi yapılarak veya yapılmaksızın düzenli önleyici işlemler, kontroller ve ayarlamalar, ikaz lambaları sistem arızası gösterdiği halde taşıtı kullanmaya devam etmenin veya bilerek veya bilmeyerek uygun olmayan yakıtın kullanılmasının sebep olduğu arızalar, hatalı kullanım, kaza, hırsızlık, hırsızlık girişimi, yangın, infilak, vandallık veya doğal afetler nedeniyle hasar gören veya zayi olan parçalar, taşıtın ihmal edilmesinin veya uygun olmayan bir şekilde kullanılmasının veya taşıtın gereği gibi çalışması için lüzumlu olan sıvıların donmasının sebep olduğu arızalar, bakım işlemlerinin muayene ve bakım planına uygun olarak yapılmaması nedeniyle meydana gelen arızalar, satış sonrasında taşıta yapılan herhangi bir eklenti nedeniyle oluşan hasar ve arızalar, tescil belgesinde “Trafikten çekilerek tescil kaydı kapatılmıştır.” şerhi bulunan taşıtlar garanti kapsamına alınmayacak.
6 AY 6 BİN KİLOMETRE VURGUSU
İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenler, motosiklet, otomobil ve arazi taşıtlarının pazarlanmasını veya satışını ilk tescil tarihinden itibaren altı ay ve altı bin kilometre geçmedikçe 1/1/2025 tarihinden önce doğrudan veya dolaylı olarak yapamayacaklar.
TİCARET BAKANLIĞI’NDAN AÇIKLAMA
Ticaret Bakanlığı otomotiv sektöründe adil, rekabetçi ve istikrarlı piyasa yapısını korumaya yönelik çalışmalarını kararlılıkla sürdürüyor. Bu kapsamda, kamuoyu beklentilerinin karşılanması, motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenlerin ve tüketici mağduriyetlerinin önlenmesi amacıyla hazırlanan Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik yürürlüğe girdi.
Yeni Yönetmelik ile ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretini düzenleyen Yönetmeliğin kapsamı genişletildi. Bu kapsamda, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin önemli değişiklikler yapılırken sıfır taşıt ticaretinde distribütör ve yetkili satıcıların yükümlülükleri düzenlendi. Ayrıca, elektronik ortamda gerçekleştirilen taşıt ihaleleri ile taşıt ön değerlemesine yönelik ilke ve kurallar da belirlendi.
TAŞIT ALIM SATIMINDA GÜVENLİ ÖDEME SİSTEMİNİN KULLANIMI HERKES İÇİN ZORUNLU HALE GETİRİLDİ
Sahte para kullanılması ihtimali, nakit ödeme zorluğu ve satış bedelinin ödenmemesi riskinin ortadan kaldırılması amacıyla, ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında Güvenli Ödeme Sisteminin herkes tarafından kullanılması zorunlu hale getirildi. Bu düzenlemeyle, vatandaşlarımızın taşıt alım satımında karşılaşabileceği dolandırıcılık faaliyetlerinin önüne geçilmesi hedeflendi.
KAPORASI ALINAN TAŞIT SİPARİŞLERİ DÜZENLEME ALTINA ALINDI
Kısmi ödeme alınan siparişlerde alıcı mağduriyetlerini önlemek amacıyla sipariş formu düzenleme zorunluluğu getirildi. Yetkili satıcı, bu formu düzenlemeden alıcıdan herhangi bir ödeme talep edemeyecek, kaporası alınan taşıtı 45 gün içinde alıcıya teslim edecek ve taşıt teslimine 7 gün kalıncaya kadar satış fiyatının %10’undan fazla kapora alamayacak.
Ayrıca alıcı, sipariş formunun düzenlendiği tarihten itibaren 14 gün içinde siparişini herhangi bir cezai şarta maruz kalmadan iptal edebilecek.
SIFIR TAŞIT TİCARETİ YÖNETMELİK KAPSAMINA ALINDI
Motorlu kara taşıtı tedarik zincirinde adil rekabet ortamının sağlanması ve haksız ticari uygulamaların engellenmesi amacıyla distribütör ve yetkili satıcılara yönelik kural ve yükümlülükler getirildi.
Distribütörlerin haksız ticari uygulama olarak kabul edilecek faaliyetleri tanımlanarak yetkili satıcılarla ilişkilerinde uymaları gereken kurallar belirlendi. Buna göre, fatura tarihinden sonra distribütörler taşıt fiyatında artış yapamayacak ve taşıtı 15 gün içinde yetkili satıcıya teslim edecek.
Yetkili satıcılar ise alıcı tarafından ÖTV ve KDV’si ödenen taşıtın fiyatını artıramayacak ve taşıtı 15 gün içinde alıcıya teslim etmekle yükümlü olacak.
İŞ YERİ AÇMA VE ÇALIŞMA RUHSATI, YETKİ BELGESİ ŞARTLARI ARASINDAN ÇIKARILDI
İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti yetki belgesi temininde yaşanan sıkıntıları gidermek ve işletmelerin yetki belgesiz faaliyet göstermelerinin önüne geçmek amacıyla, iş yeri açma ve çalışma ruhsatına sahip olma şartı yetki belgesi şartlarından çıkarıldı. Böylece, diğer tüm şartları taşımalarına rağmen ruhsat şartı nedeniyle yetki belgesi alamayan işletmelerin yaşadığı mağduriyet ortadan kaldırıldı. Bununla birlikte, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden işletmelerin ruhsat mevzuatı kapsamında iş yeri açma ve çalışma ruhsatı alma yükümlülükleri devam etmektedir.
LİSE MEZUNİYETİ ŞARTINA 1 MART 2025 TARİHİNE KADAR ESNEKLİK GETİRİLDİ
Yetki belgesi şartları arasında yer alan lise mezuniyeti şartı korunmakla birlikte Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla vergi ya da meslek odası kaydı bulunan işletmeler için 1 Mart 2025 tarihine kadar yapılan yetki belgesi başvurularında lise mezuniyet şartının aranmamasına yönelik düzenleme yapıldı. Böylece, sektörün en önemli taleplerinden biri daha Ticaret Bakanlığınca karşılanmış oldu.
TAŞIT SATIŞ İHALELERİNİN ŞEFFAF VE GÜVENLİ ŞEKİLDE YAPILMASINA YÖNELİK KURALLAR GETİRİLDİ
Elektronik ortamda yapılan ihalelerin güvenli ve şeffaf şekilde gerçekleştirilmesinin sağlanması amacıyla, ihale şartlarının ve satışa sunulan taşıtlara ilişkin detaylı bilgilerin ihale platformunda ilan edilmesi, ihale fiyatının adil rekabet kurallarına uygun olarak belirlenmesi, ihale platformu işleticisinin ve satıcının doğrudan veya dolaylı olarak ihaleye katılamaması gibi asgari kurallar belirlendi.
İNTERNET ÜZERİNDEN YAPILAN TAŞIT ÖN DEĞERLEMESİNDE UYULMASI GEREKEN KURALLAR BELİRLENDİ
Taşıtını satmak isteyen vatandaşlarımızı yanıltacak fiyat tekliflerinin önüne geçmek ve ön değerleme yapan işletmeler arasında rekabeti bozucu uygulamaları engellemek amacıyla, elektronik ortamda yapılan ön değerlemelerde taşıt sahibine sunulan ilk fiyat teklifi ile nihai teklif arasındaki farkın %5’ten fazla olmaması, verilen teklifin asgari 24 saat geçerli olması ve fiziksel incelemesi yapılan taşıta aynı gün içinde nihai teklif verilmesine yönelik düzenleme yapıldı.
